AA25 | Çöküşten Önce Kibir Vardır

Önce başarıyorsunuz, sonra güçleniyorsunuz, sonra risk almaya daha müsait hale gelip, daha büyük şeyler başarıyorsunuz, sonra oluşan bu güçle kibirlenip, düşüyorsunuz.

Jun 17, 2023

Başarı denen şeyin bir ritmi var ve bu ritmi yakaladığınızda bu başarı inanılmaz güçlü bir şekilde ivmeleniyor. Başaran kişi, sonraki işleri de başarıyla bitirmeye daha meyilli ve müsait oluyor.

Üst üste yakaladığınız bu başarı serisi, kafada bir “winner” zihin yapısı oluşturuyor.

Hayatınıza dair tüm gücün sizde olduğunu hissediyorsunuz.

Bu duygu sezgisel olarak önemli çünkü eğer kendinizi böyle hissediyorsanız, gerçek bir “winner”a, yani gerçek bir “kazanan”a dönüşüyorsunuz.

Bu öyle bir zincir ki, hayatında böyle bir güç elde eden kişi, daha büyük riskler almak için maddi-manevi hazır hale geliyor.

Bu alınan kontrollü riskler, kişiyi daha büyük başarılara götürüyor ve çok saçma bir şey yapmadıkça bu zincir sürekli birbirine eklenerek uzuyor.

Yani, önce başarıyorsunuz, sonra güçleniyorsunuz, sonra risk almaya daha müsait hale gelip, tekrar başarıyorsunuz ve bu çember sürekli dönüyor.

Buna Trading’de “winning streak” diyorlar. “Kazanç serisi”.

Mutlaka bir sonu var,

O son da, işte literatürde Illusory Control denilen şey.

Ya da, Illusion of Control.

Ya da, Kontrol Yanılgısı.

Kontrol Yanılgısı Nedir?

Kontrol yanılgısı, çok güçlü hissetmenin kafada oluşturduğu bir illüzyon. Bir yanılsama.

Güçlü hissetmek, sizi risk almaya daha müsait hale getirdiği kadar, o riski yönetebileceğinize daha haiz olduğunuz hissiyatı da doğuruyor.

Böylece, sizi daha da güçlendiren o “kontrollü riskler”, yönetemeyeceğiniz şekilde büyük “kontrolsüz risklere” evriliyor ve sizin o “kazanç serisinin” (sadece Trading’de değil, hayatın her alanında) sonunu da bu getiriyor.

Aynı üst üste 8-10 işlemde çok para kazanan bir Trader’ın, bu parayı çok yüksek risk alarak, kaldıraçlı bir şekilde sadece tek bir hisseye gömüp “ne olacak ya, çok param var, bir şekilde yönetirim kaybımı” şeklinde kendini telkin etmesi gibi.

Ya da üst üste birden fazla kızı/erkeği konuşmalarıyla etkilemiş bir kadının/erkeğin, artık bunu çok kolay bir şekilde yapabileceğine inanıp, sonraki adaylarda işi hafife alarak saçmalamaya başlaması gibi.

Ya da üst üste bir sürü mülakatı başarıyla tamamlamış bir adayın, hayatının en önemli mülakatını, önceki başarılı performanslarından dolayı hafife alması ve “nasıl olsa hallederim” diye düşünüp, yeterince hazırlanmadan mülakata dahil olması gibi.

Ellen Langer

Kontrol Yanılgısı dediğimiz psikolojik bulgunun düşünürü Ellen Langer.

Langer, bu konuları anlatırken sürekli kumarbazlardan ve kumar dünyasından örnek veriyor.

Çünkü düşüncesine göre, bu yanılgıya en çok düşen, daha doğrusu bu yanılgıya düşünce cezayı en çok kesen alan kumar.

Bu sizin aklınıza muhtemelen Trading’i de getirecek, çünkü Trading de, özellikle kaldıraçlı Trading de, en az kumar kadar riskli ve en az kumar kadar dürtüsel ilerliyor.

Yani, Ellen Langer’in üzerinde çalıştığı bu Kontrol Yanılgısı, Traderları da direkt olarak ilgilendiriyor.

O yüzden, bir dönem Trading Psikolojisi konusunda kafa patlattıysanız veya ileride patlatacaksanız, yolunuz mutlaka Ellen Langer’le kesişecek çünkü bu konuda da oldukça fazla çalışması var.

Yani özetle, bir söz vardır, çok derin.

Pride Comes Before the Fall

Çöküşten önce kibir vardır. Özgüvenli olmak iyidir ancak bu hissiyatın bizi kör etmesine izin vermeyelim.

Aklımın Akışı bülteninin 25. sayısının sonuna geldik.

Tüm desteğin için teşekkürler. Eğer bu bülteni sevdiysen LIKE’lamayı ve aşağıdaki butona basarak yorum yazmayı unutma.

Aklımın Akışı - İbrahim Babadağı

Discussion about this post